تاریخچه غار علیصدر

نام اصلی غار علی صدر «غار علی سرد» یا «غار علی سد» بوده که به تدریج اصطلاحا به علیصدر معروف شده است. در فرهنگ جغرافیایی ایران و فرهنگ دهخدا، به نام « غار علی سرد» آمده ولی هر دو این منابع نام اصلی آن را « علی سد» ذکر کرده اند.نام اصلی غار علی صدر «غار علی سرد» یا «غار علی سد» بوده که به تدریج اصطلاحا به علیصدر معروف شده است. در فرهنگ جغرافیایی ایران و فرهنگ دهخدا، به نام « غار علی سرد» آمده ولی هر دو این منابع نام اصلی آن را « علی سد» ذکر کرده اند.
مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم غار علی صدر را می شناختند و از آب آن نیز بهره می بردند ( مجرایی که از محوطه ورودیه غار علیصدر تا محل آب حفر شده، این مسئله را تایید می کند)؛ ولی شناسایی مفصل و معرفی آن به حدود 15 سال پیش از انقلاب بر می گردد.
در بدو ورود شاهد رسوبات کربنات کلسیم در سقف و دیواره های محدوده وسیعی از غار علیصدر هستیم، این رسوبات گویای این هستند که در گذشته در محدوده غار علیصدر نیز آب وجود داشته است. ارتفاع فعلی آب درون غار علیصدر در حدود ۵۰ متر پایین تر از این محدوده است. ارتفاع آب غار علی صدر همدان در قسمتهای مختلف آن از صفر تا ۱۴ متر در نوسان است. تمامی کانال های غار علیصدر در همدان هنوز کشف نشده اما در برخی از کانال های غار ۱۰ الی۱۱ کیلومتر پیشروی شده است.
محوطه اصلی غار علیصدر در همدان از تعداد زیادی تالار بزرگ و کوچک و پیچ در پیچ تشکیل شده است که به وسیله دهلیز ها و دالان های مشبک با یکدیگر مرتبط می شوند و برخی از آنها وسعتی بیش از چند صد متر مربع دارند. سقف غار علی صدر ( که در برخی قسمت ها تا ۱۰ متر از سطح آب ارتفاع دارد) پوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به صورت های مختلف استالاگتیت هایی با فرم های جذاب ایجاد کرده اند و در کف غار علیصدر و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استالاگمیت ها منظره زیبایی بوجود آورده اند.
منشا آب غار علیصدر چشمه های زیر زمینی و علاوه بر آن، ریزش های جوی است که به صورت قطرات آب از دیواره ها و سقف غار به درون آب می ریزد. در کل غار علیصدر عظیم از طریق فرسایش و ایجاد حفره های ریز در توده سنگ های آهکی و به هم پیوستن تدریجی این حفره ها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است.